Kto może zdiagnozować zespół uzależnienia?

Mimo wakacyjnej pory pytanie to nie jest takie błahe i oczywiste. Osobom uzależnionym i ich rodzinom chcą pomagać różne organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia), psychologowie, psychoterapeci, terapeuci uzależnień. Do pomocy uzależnionym chętnie garną się również same osoby uzależnione, które same już zaleczyły chorobę i utrzymują abstynencję. Robią to bo realizują 12 krok programu Anonimowych Alkoholików lub też po prostu z potrzeby serca. W ramach pomagania wspomniane wcześniej instytucje oraz grupy zawodowe i społeczne mogą podejmować się stawiania diagnozy zespołu uzależnienia. 

            W Polsce zgodnie z prawem diagnozę medyczną (nozologiczną) może postawić tylko i wyłącznie lekarz, najlepiej psychiatra. Tak więc osoby bez prawa wykonywania zawodu lekarza nie mogą zdiagnozować choroby. Dotyczy się to również psychologów i wykwalifikowanych psychoterapeutów. Przedstawiciele tych zawodów mogą stawiać jedynie diagnozę psychologiczną i psychoterapeutyczną. W największym skrócie diagnoza psychologiczna poszukuje odpowiedzi na pytanie “jaki jest badany człowiek?”. W tym celu psychologowie posługują się różnymi metodami i technikami np. wywiadem psychologicznym, testami psychologicznymi i metodą obserwacji. Diagnoza psychologiczna pozwala zatem ustalić deficyty i zasoby osoby badanej. Diagnoza psychoterapeutyczna pozwala za to uchwycić sposób w jaki przejawiają się zaburzenia pacjenta w relacji z psychoterapeutą. Diagnoza ta jest też najbardziej indywidualna. Nie ma przecież dwóch takich samych osób. 

            Diagnozy nozologiczne stawiane są w oparciu o ściśle określone kryteria. W Polsce obowiązującym systemem diagnostycznym jest ten uznany przez Światową Organizację Zdrowia. Nosi on nazwę ICD-10. Skrót ten wziął się od trzech słów w języku angielskim (I – international; C – classification; D – diseases). Pełna polska nazwa brzmi: Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Cyfra oznacza numer edycji. Ta przypisana do numeru 10 obowiązuje od 1996 r. W czerwcu bieżącego roku opublikowano 11 edycję. W Polsce zacznie ona obowiązywać dopiero po nowelizacji odpowiedniej ustawy. Na chwilę obecną lekarze diagnozują pacjentów wciąż w oparciu o system ICD-10. 

Postawienie diagnozy nozologicznej pociąga za sobą także skutki prawne. Nie można bezkarnie wmawiać komuś choroby. Dlatego osoby niebędące lekarzami powinny wystrzegać się stawiania diagnoz nozologicznych.