Terapia uzależnień

Terapia uzależnień pozwala na odwyk od alkoholu, narkotyków, dopalaczy, hazardu oraz leczenie innych uzależnień. Wokół niej narosło jednak wiele mitów, które powielane są m.in. na forum dyskusyjnym oraz wśród opinii publicznej. Mogą one zniechęcać do podjęcia profesjonalnego leczenia. Uzależnienie wg WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) jest chorobą, która wymaga leczenia. Warto pamiętać, że profesjonalna terapia uzależnień często jest jedynym sposobem, aby powrócić do normalności i na nowo cieszyć się życiem.

Co to jest terapia i na czym dokładnie polega? Czy leczenie odwykowe zamknięte jest jedynym skutecznym rozwiązaniem? Czy długoterminowe ośrodki leczenia uzależnień w Polsce są skuteczniejsze niż leczenie ambulatoryjne w poradniach? Jakie cele terapii uzależnień stawia Pacjentom klinika odwykowa? Jak wygląda przebieg terapii uzależnień i co trzeba zrobić, aby jej się poddać? Przeczytaj nasz poradnik i poznaj terapię uzależnień od przysłowiowej podszewki.

Leczenie uzależnień

Uzależniania stają się obecnie coraz większym zagrożeniem dla osób w różny wieku. Centrum terapii uzależnień i szpitale odwykowe coraz częściej borykają się z problemem uzależnienia od alkoholu, narkotyków czy dopalaczy już u dzieci i młodzieży. Człowiek może uzależnić się jednak nie tylko od substancji o działaniu psychoaktywnym, ale także od pewnych nawyków czy zachowań. Problemem staje się także patologiczny hazard, uzaleznienie od Internetu, gier komputerowych oraz zakupów (zakupoholizm).

Terapia uzależnień to pomoc nie tylko dla samego uzależnionego, ale także osób z jego najbliższego otoczenia. Alkoholizm, narkomania czy patologiczny hazard wpływają negatywnie na zdrowie somatyczne uzależnionego, ale i odbijają się na całej rodzinie. Nałóg sprawia, że rodzina wkłada wiele sił w walkę z nim, stara się za wszelką cenę pomóc uzależnionemu, a przez to staje się dysfunkcyjna. Dzieci wychowane w rodzinie alkoholikow często dotyka syndrom DDA. Utrudnia on prawidłowe funkcjonowanie w środowisku społecznym, dlatego dobra poradnia uzależnień zapewnia terapię także dla najbliższych Pacjenta (psychologia poświęca dużo miejsca badaniu syndromu DDA). Podobne problemy dotykają również bliskich narkomanow.

Co to jest terapia uzależnień?

Terapia uzależnień ma na celu pomoc osobie uzależnionej w wyzwoleniu się od nałogu. Skuteczne leczenie pozwala przestać sięgać po alkohol, narkotyki lub inną substancję psychoaktywną. Terapia odwykowa może być również prowadzona w przypadku uzależnienia od pewnych zachowań – terapia hazardowa, leczenie uzależnienia od komputera i Internetu, leczenie zakupoholizmu, seksoholizmu czy pracoholizmu. Wtedy kuracja powinna pozwolić ograniczyć czas poświęcany na konkretne zachowanie i nauczyć uzależnionego traktowania ich jedynie jako potrzebne czynności, a nie rozwiązanie pozwalające odreagować stres. Cele terapii uzaleznien dotyczą także prawidłowego funkcjonowania w środowisku zawodowym, rodzinie oraz ogólnie pojętym życiu społecznym. Przy uzależnieniu od substancji psychoaktywnych, terapia dodatkowo ma na celu zmniejszenie wpływu nałogu na stan fizyczny organizmu.

Na czym polega terapia uzależnień?

Głównym celem terapii jest pomoc Pacjentowi w wyzwoleniu się od czynnika, od którego jest uzależniony. Efektem skutecznego leczenia uzależnień jest zaprzestanie sięgania po substancję psychoaktywną lub przestanie praktykowania danego zachowania (ewentualnie jego ograniczenie – np. w przypadku uzależnienia od zakupów czy komputera). Terapia pozwala powrócić do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie i zdrowego radzenia sobie ze stresem. Odwyk narkotykowy lub alkoholowy pozwala również zmniejszyć szkodliwe skutki i wpływ nałogu na funkcjonowanie organizmu (zdrowie fizyczne).

Leczenie uzależnień obejmuje 2 podstawowe etapy:

diagnostyczny,
terapeutyczny.

Etap diagnostyczny to wizyta wstępna i konsultacja ze specjalistą (terapeutą uzależnień, lekarzem psychiatrą). Psychoterapeuta nawiązuje wtedy kontakt z Pacjentem, rozpoznaje problem i diagnozuje zaburzenie (np. etap uzależnienia od alkoholu czy narkotyków oraz towarzyszące mu zaburzania psychiczne i fizyczne). Na tym etapie może zostać wykonane również badanie psychologiczne, które pozwala rozpoznać osobowość Pacjenta oraz zaburzenia funkcji poznawczych, spowodowane przez substancje psychoaktywne (myślenie, pamięć, koncentracja). Następnie, określane są warunki współpracy terapeutycznej i planowane konkretne działania.

Kolejnym krokiem leczenia jest psychoterapia uzależnień. Oddziaływania psychoterapeutyczne mogą zostać połączone z leczeniem farmakologicznym, ale leki stanowią jedynie uzupełnienie samej terapii. Pomocniczo działa m.in. detoks, który jest stosowany w początkowej fazie terapii uzależnienia. Detox pozwala wyeliminować silne symptomy fizycznego uzależnienia od substancji psychotropowych (narkotyków, alkoholu, dopalaczy).

Właściwa kuracja to szereg kroków, które chory podejmuje z pomocą specjalistów (terapeuta ds. uzależnień, psycholog, psychiatra, trener).

Terapia uzależnień najczęściej obejmuje:

psychoterapię indywidualną,
psychoterapię grupową,
psychoedukację,
treningi umiejętności,
reprogramming, czyli ćwiczenie nowych zachowań oraz postaw, które są korzystne dla zdrowia i pozwalają na życie bez sięgania po czynniki, od których Pacjent był uzależniony,
pomoc w samodzielnym poszukiwaniu rozwiązań problemów.

Placówki odwykowe koncentrują się na tym, aby pomóc uzależnionemu poznać powody własnego zachowania, wspólnie pracować nad nowymi nawykami, które pozwolą na satysfakcjonujące życie bez sięgania po substancje psychoaktywne czy bez podejmowania zachowań, które są źródłem nałogu.

Najlepiej, gdy terapia w ośrodku odwykowym pozwala uzyskać długotrwałą i stabilną abstynencję. Warto jednak pamiętać, że uzależnienie to zaburzenie zagrożone nawrotami, dlatego terapia powinna pomóc zrozumień Pacjentowi własny stan emocjonalny, mechanizmy i schematy reagowania oraz zachowania, które wywołują w nim chęć sięgania po alkohol, narkotyki czy obstawianie w kasynie. Dopiero wypracowanie nowych nawyków, w miejsce wcześniejszych reakcji, pozwala chronić się przed nawrotem choroby.

Rodzaje terapii

Terapia uzależnień polega na zamkniętym leczeniu odwykowym prowadzonym przez specjalistyczny osrodek w formie turnusów stacjonarnych lub może przybrać formę konsultacji w trybie dziennym. Poradnie uzależnień stosują również leczenie ambulatoryjne. Etapy terapii oraz jej długość dobierane są w zależności od rodzaju uzależnienia, stopnia jego zaawansowania oraz indywidualnych predyspozycji psychicznych Pacjenta. Terapia alkoholowa i narkotykowa często wspierane są przez detoks – odtruwanie organizmu pomaga Pacjentowi przetrwać najtrudniejsze objawy fizyczne, pojawiające się po odstawieniu alkoholu, narkotyków czy dopalaczy.

Najczęściej łączy się psychoterapię indywidualną i grupową z psychoedukacją oraz treningami umiejętności. Ośrodki terapeutyczne w Polsce stosują również ćwiczenia zachowań i podstaw, które pozwalają wyrobić nowe, korzystniejsze dla zdrowia nawyki. Po zakończeniu terapii przydatne są spotkania AA zapewniające wsparcie w życiu w trzeźwości i zmniejszające prawdopodobieństwo powrotu do nałogu. Takie spotkania dla trzeźwiejących alkoholików organizują osrodki i poradnie uzależnień oraz stowarzyszenia na terenie całej Polski (informacje można znaleźć np. na forum dotyczącym alkoholizmu czy narkomanii czy w serwisach zawierających wykaz mitingów w całej Polsce).

Leczenie odwykowe zamknięte czy terapia ambulatoryjna?

Leczenie odwykowe w ośrodku zamkniętym to jedna z najczęściej stosowanych metod terapeutycznych w Polsce. Kilkutygodniowy pobyt w klinice odwykowej zalecany jest przede wszystkim przy uzależnieniu od alkoholu, narkotyków oraz dopalaczy. Alkoholicy i narkomani w swoim codziennym środowisku narażeni są bowiem na pokusy, które utrudniają walkę z nałogiem. Zamknięte ośrodki odwykowe pozwalają odciąć się od dotychczasowego życia i w przyjaznym otoczeniu oferowanym przez oddział pracować nad poznaniem podłoża problemu oraz wyrobieniem nowych nawyków, które mają prowadzić do abstynencji. Pobyt w ośrodku pozwala na intensywne działania terapeutyczne i dopasowanie do nich całego planu dnia.

Zamknięte ośrodki leczenia uzależnień nie są jednak jedyną alternatywą. Niektóre placówki umożliwiają terapię trybie dziennym – wtedy Pacjenci przyjeżdżają np. na kilka godzin codziennie lub w wyznaczone dni tygodnia. Terapia uzaleznien może mieć formę leczenia ambulatoryjnego. Tryby ambulatoryjny dostępny jest w specjalistycznych poradniach. Leczenie dzienne lub ambulatoryjne wymaga jednak większej motywacji ze strony samego Pacjenta, dlatego najczęściej zalecany jest w lżejszych fazach uzależnienia. Tryb ambulatoryjny może przybrać także terapia AA. Spotkania Anonimowych Alkoholików stanowią doskonałą grupę wsparcia dla trzeźwiejących alkoholików.

Jakie uzależnienia można leczyć?

Prywatne i państwowe ośrodki oraz poradnie leczenia uzależnień najczęściej pomagają Pacjentom borykającym się z uzależnieniem od środków psychoaktywnych. Bardzo silnie wpływają one na organizm i prowadzą zarówno do uzależnienia fizycznego, jak i psychicznego. Najczęściej prowadzona jest terapia antyalkoholowa oraz antynarkotykowa. Obecnie wiele osób uzależnia się od dopalaczy. W ośrodkach prowadzona jest także terapia hazardowa (pozwala pokonać patologiczny hazard).

Istnieją również uzależnienia behawioralne (od konkretnych zachowań), które mogą wymagać profesjonalnego wsparcia terapeutycznego. Leczyć można m.in.:

zakupoholizm,
uzależnienie od komputera i Internetu,
seksoholizm,
pracoholizm.

Przebieg i czas trwania terapii zawsze uzależniony jest od konkretnego uzależnienia oraz uwarunkowań Pacjenta. Warto pamiętać, że nie każdy zakład odwykowy leczy wszystkie uzależnienia, dlatego należy poszukać placówki, która specjalizuje się w konkretnym problemie.

Jak rozpocząć terapię?

Prywatne poradnie terapii uzależnień nie wymagają od Pacjentów skierowania wystawionego przez lekarza rodzinnego. Osoby, które mają problem z nałogiem (lub wiedzą, że taki problem posiada ktoś z ich bliskich) mogą skontaktować się ze specjalistyczną placówką i zapisać na wizytę wstępną.

Skierowanie na leczenie wymagane jest przez zamknięte ośrodki odwykowe (prowadzące terapię stacjonarną). Należy udać się po nie po lekarza medycyny rodzinnej. Skierowanie może wypisać również lekarz psychiatra. Terapia uzależnień w Polsce jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia, co pozwala Pacjentom na bezpłatne leczenie alkoholizmu, odwyk narkotykowy czy terapię uzależnienia od dopalaczy. Z leczenia mogą skorzystać nie tylko osoby posiadające ubezpieczenie zdrowotne w NFZ, ale także nieubezpieczeni. Nie obowiązuje tutaj regionalizacja, dlatego naszym miejscem leczenie może stać się Warszawa, Konin, Poznań, Lublin, Małopolska, Wielkopolska, woj. zachodniopomorskie, pomorskie i inne miasta lub regiony (niezależnie od miejsca zamieszkania).

Państwowe kliniki odwykowe w Polsce borykają się jednak z bardzo długimi kolejkami – na bezpłatną terapię czasami trzeba czekać nawet kilka miesięcy. Alkoholizm oraz narkomania są postępującymi chorobami i często nawet kilka czy kilkanaście dni ma ogromny wpływ na organizm człowieka. Długotrwałe oczekiwanie na odwyk może stanowić zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Alternatywą staje się wtedy prywatny ośrodek leczenia uzależnień. W takich placówkach najczęściej nie ma kolejek, a natychmiastowe podjęcie leczenia jest ogromnym krokiem w walce z nałogiem.

Terapia w ośrodku „Tratwa” – dlaczego warto?

Prywatny ośrodek leczenia uzależnień „Tratwa” w Wiśle to idealne miejsce do rozpoczęcia terapii alkoholowej, antynarkotykowej, leczenia uzależnienia od dopalaczy, komputera czy hazardu. Ośrodek odwykowy położony jest w kameralnej i pięknej okolicy (samo serce Beskidów), co sprzyja wyciszeniu i skupieniu się na walce z nałogiem. Nad Pacjentami czuwa doświadczony personel, który odbywa regularne szkolenia i śledzi światowe techniki pracy z uzależnionymi. Wsparcia udzielają m.in. terapeuci i trenerzy, którzy sami pokonali nałóg. Domowa atmosfera, pełne wsparcie personelu, konkurencyjny cennik oraz bezpłatne wsparcie dla rodziny uzależnionego sprawiają, że swoją walkę z nałogiem warto podjąć właśnie tutaj.

Ośrodek dla uzależnionych „Tratwa” prowadzi:

2-tygodniowy turnus motywacyjny – turnus dla osób, które chcą poznać podstawowe informacje na temat swojego uzależnienia od narkotyków, alkoholu lub borykają się z nawrotem choroby po niegdyś przebytej terapii,
4-tygodniowy turnus stacjonarny – turnus obejmuje terapię indywidualną i grupową, konsultacje lekarza psychiatry, konsultacje psychologiczne, opiekę personelu medycznego oraz atrakcyjne formy spędzania wolnego czasu. Terapia pozwala skoncentrować się na walce z własnym nałogiem oraz nauce życia na trzeźwo.
turnus stacjonarny 8-12 tygodni – terapia uzależnień w ośrodku zamkniętym skierowana w stronę osób, które chcą uwolnić się ze szponów nałogu. Pobyt obejmuje konsultacje lekarskie oraz intensywną pracę terapeutyczną (psychoterapia indywidualna, terapia grupowa).