Tanoreksja – gdy opalanie się przechodzi w nałóg!

Mamy środek wakacji. Urlop, wypoczynek na świeżym powietrzu, opalanie się – wszystko to potrzebne jest do tego, aby nabrać siły do pracy przez następny rok. W naszej strefie geograficznej nie mamy zbyt wielu okazji do opalania się. Pogoda bywa kapryśna, a przez większość roku jest raczej chłodno. Niektórzy korzystają zatem z solarium. Tak więc opalać można się przez cały rok. Zdarza się jednak, że możliwość nieograniczonego opalania się staje się przekleństwem. 

            Opalenizna wiąże się z przyspieszonym starzeniem skóry. Nadmierne opalanie powoduje również oparzenia skóry i znacząco zwiększa ryzyko zachorowania na raka skóry, w tym czerniaka złośliwego. Nie można więc przesadzać z opalaniem się. Są jednak ludzie, którzy pomimo ostrzeżeń odczuwają nieodpartą chęć korzystania z solarium lub kąpieli słonecznej. 

            Wciąż nie jest jasne czy nadmierne opalanie się to zaburzenie zachowania w postaci uzależnienia/nałogu, podobnego do hazardu lub zakupoholizmu, czy jest to forma dysmorfofobii nieurojeniowej. Zwolennicy poglądu o uzależnieniowym charakterze zachowań związanych z nadmiernym opalaniem się podają następujące kryteria szkodliwego, nałogowego opalania się:

• Częste opalanie się w sytuacji odczuwanego stresu lub złego nastroju; 
• Doświadczenie pragnienia, potrzeby albo przymusu opalania się;
• Zwiększanie częstotliwości opalania się, w celu osiągnięcia pożądanego stanu stanu psychicznego;
• Odczuwanie niepokoju lub rozdrażnienia w przypadku konieczności przerwania opalania się lub niemożności zażycia kąpieli słonecznej (skorzystania z solarium);
• Nieudane próby kontroli, ograniczenia lub zaprzestania opalania się;
• Myśli koncentrują się wokół opalania;
• Zaniedbywanie ważnych dla siebie zajęć osobistych, społecznych, zawodowych/szkolnych z powodu opalania się;
• Kontynuowanie opalania się pomimo doświadczanych problemów zdrowotnych i psychologicznych z powodu nadmiernej opalenizny;

Istnieje kilka testów mierzących skalę nasilenia problemowego opalania się. Jednym z nowszych narzędzi diagnostycznych jest kwestionariusz BAITS (ang. Behavioral Addiction  Indoor Tanning Screener). Zawiera on następujące pytania diagnostyczne:

1. Zbyt dużo myślę o opalaniu się w solarium (TAK/NIE). 
2. Czasami pieniądze przeznaczane na coś innego (np. rachunki, czynsz) wykorzystuję na sesje w solarium (TAK/NIE).
3. Chciałbym/abym kontynuować możliwość opalania się w solarium nawet kosztem ograniczenia hobby lub innych form aktywności (TAK/NIE). 
4. Byłbym/abym mocno zestresowany/a, gdybym nigdy więcej nie mógł/mogła skorzystać z solarium (TAK/NIE). 
5. Moja potrzeba opalania się w solarium staje się coraz silniejsza, jeśli się nie opalam (TAK/NIE).
6. Czasami myślę o solarium zaraz po przebudzeniu się (TAK/NIE).
7. Trudno jest mi całkowicie zignorować potrzebę opalania się (TAK/NIE). 

Pozytywne ustosunkowanie się do dwóch lub więcej stwierdzeń wskazuje na problemowe opalanie się i zagrożenie uzależnieniem od opalania się.

            Jak na razie nie opracowano skutecznych metod leczenia tanoreksji. W przypadku niektórych pacjentów zadziałały oddziaływania terapeutyczne w postaci krótkich interwencji skoncentrowanych na osobie, dialogu motywującym, terapii behawioralno-poznawczej, a nawet farmakoterapii. Nie wiadomo jednak w jakim stopniu leczenie tanoreksji było skuteczne i jak długo trwał okres ewentualnej remisji tego schorzenia.