Gdzie leczyć alkoholizm?

Osoby uzależnione od alkoholu mają do dyspozycji rozbudowany system lecznictwa. Skutki zdrowotne, psychiczne i społeczne nałogu alkoholowego często są bardzo poważne, dlatego warto, jak najwcześniej zwrócić się o fachową pomoc. Gdzie leczyć alkoholizm?

Gdzie leczyć alkoholizm w Polsce?

Alkoholizm jest poważną chorobą, spowodowaną przez fizyczne i psychiczne uzależnienie od substancji zawartych w wysokoprocentowych trunkach. Osoba, która wpada w nałóg, nie jest w stanie samodzielnie odstawić picia. W przypadku bardziej zaawansowanej fazy schorzenia pojawia się głód alkoholowy – poważne objawy somatyczne i bardzo silny przymus psychiczny, który skłania do sięgnięcia po alkohol. Odwyk pomaga przetrwać najtrudniejszą fazę i przygotowuje do dalszej terapii. Gdzie jest leczenie alkoholizmu?

W Polsce leczenie z alkoholizmu jest bezpłatne (także dla osób, które nie posiadają ważnego ubezpieczenia w NFZ). Do dyspozycji chorych pozostają poradnie i przychodnie, które prowadzą terapię w warunkach ambulatoryjnych oraz dzienne i całodobowe placówki leczenia uzależnień (szpitale, państwowy lub prywatny ośrodek leczenia alkoholizmu). Do poradni można zgłaszać się bez skierowania od lekarza rodzinnego (wystarczy dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość). Do przyjęcia na oddziały dzienne i całodobowe niezbędne jest skierowanie (można go uzyskać w poradni leczenia uzależnień).

Gdzie na leczenie alkoholizmu? Oddziały leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych

U osób uzależnionych po odstawieniu alkoholu (lub gwałtownym zmniejszeniu wypijanej ilości) najczęściej pojawiają się psychiczne i somatyczne objawy zespołu abstynencyjnego (drażliwość, uczucie niepokoju, silne poty, nudności i wymioty, kołatanie serca, skoki ciśnienia tętniczego). Powinny one z czasem słabnąć i zniknąć po kilku dniach.

Przy silnym uzależnieniu (faza krytyczna i chroniczna) potrzebna może być jednak interwencja lekarska.

Na oddział leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych należy zgłosić się, gdy:

• odstawieniu alkoholu towarzyszą omamy słuchowe lub wzrokowe bądź napady drgawek (tzw. padaczka alkoholowa),
• chory jest poważniej osłabiony, odwodniony lub niedożywiony,
• uzależniony łączy picie alkoholu z przyjmowaniem narkotyków, dopalaczy lub leków,
• alkoholik dodatkowo choruje na inne schorzenia,
• objawy zespołu abstynencyjnego są bardzo silne,
• chory pił alkohol bardzo długim ciągiem.

W takich przypadkach należy zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi badania i oceni, gdzie leczyć alkoholika. Może on dać skierowanie do szpitala lub na oddział leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych, gdzie zostanie wykonany detoks. Kuracja trwa najczęściej 10 dni, a jej celem jest nie samo leczenie alkoholizmu, ale odtrucie z substancji toksycznych (będących efektem ubocznym metabolizmu alkoholu w organizmie). Podczas detoksykacji na bieżąco wykonuje się badania, uzupełnia poziom elektrolitów, podaje witaminy (przede wszystkim B1), magnez, potas i inne składniki mineralne. Nieprzyjemne objawy często są łagodzone za pomocą odpowiednio dobranych farmaceutyków – np. środków przeciwbólowych, uspokajających czy nasennych.

Pobyt na oddziale leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych nie pozwala wyleczyć uzależnienia i nie można oczekiwać, że jego konsekwencją będzie zaprzestanie picia. Kuracja pozwala jednak przerwać ciąg alkoholowy i poprawia stan zdrowia. Często lekarze lub terapeuci mogą także przekonać wtedy Pacjenta o konieczności podjęcia dalszej terapii.

Leczenie alkoholizmu – gdzie? Poradnie leczenia uzależnień

Uzależnienie od alkoholu ma podłoże psychiczne, często wynika z nieumiejętności rozpoznawania własnych emocji i problemów z radzenia sobie z nimi. Alkohol uruchamia układ nagrody, pozwala poczuć się lepiej i sztucznie sterować świadomością. Jeżeli u Pacjenta zdiagnozowano alkoholizm terapia psychologiczna jest konieczna. Tylko ona pozwala poznać mechanizmy rządzące uzależnieniem, nauczyć się rozpoznawania sytuacji wyzwalających picie i identyfikowania uczuć, które im towarzyszą. Terapię w Polsce prowadzą poradnie leczenia uzależnień, które działają w każdym większym mieście.

Aby umówić się na wizytę w poradni, nie potrzeba skierowania od lekarza pierwszego kontaktu. Wystarczy ustalić termin telefonicznie i zgłosić się do placówki z dowodem potwierdzającym tożsamość. Wizyta jest bezpłatna (pokrywana przez NFZ, a w przypadku osób nieubezpieczonych ze środków Ministerstwa Zdrowia). Podczas pierwszej wizyty terapeuta przeprowadza wywiad z Pacjentem, diagnozuje problem i stopień jego zaawansowania oraz ustala etapy dalszego leczenia. Należy pamiętać, że w poradniach przyjmowane są wyłącznie osoby trzeźwe, dlatego przed wizytą należy wstrzymać się od picia.

Terapeuta może zalecić leczenie w trybie ambulatoryjnym lub skierować uzależnionego do oddziału dziennego bądź całodobowego. Leczenie ambulatoryjne (w trybie dochodzącym) jest dłuższe niż na oddziałach zamkniętych. Terapia wstępna (podstawowa) trwa tutaj przeciętnie od 6 do nawet 12 miesięcy, a spotkania odbywają się 2-3 razy w tygodniu  i trwają 1-2 godziny. Poradnie leczenia uzależnień dopasowują programy do codziennych zajęć Pacjentów, dlatego sesje zwykle planowane są w godzinach popołudniowych lub wieczornych. Mają one postać terapii indywidualnej (konsultacje z terapeutą) oraz spotkań grupowych. Często dostępne są również konsultacje psychologa i lekarza psychiatry.

Leczenie alkoholizmu w trybie ambulatoryjnym pozwala brać udział w terapii bez konieczności rezygnowania z obowiązków rodzinnych i zawodowych. Plusem takiego rozwiązania jest także to, że wszystkie poznawane na sesjach terapeutycznych techniki można wcielać w życie w swoim środowisku. W ten sposób łatwiej jest utrwalać zachowania (np. asertywne) niż w przypadku pobytu w ośrodku zamkniętym, gdzie alkoholik znajduje się w „sztucznych” okolicznościach. Terapia ambulatoryjna wymaga jednak dużej determinacji, ponieważ podczas leczenia cały czas jesteśmy narażeni na pokusy zewnętrzne i w każdej chwili możemy sięgnąć po alkohol.

Dzienne oddziały leczenia uzależnienia od alkoholu

Dzienne oddziały leczenia uzależnienia alkoholowego umożliwiają leczenie w formie kilkugodzinnych zajęć terapeutycznych. Zajęcia odbywają się od poniedziałku do piątku. Pacjenci o ustalonej godzinie zgłaszają się na oddział, ale mieszkają w domu. Terapia najczęściej trwa od 6 do 8 tygodni. Na czas jej trwania Pacjent może otrzymać zwolnienie lekarskie, ponieważ intensywność zajęć trudno pogodzić z pracą zawodową na pełen etat. Po zakończeniu leczenia zaleca się dalszą terapię w formie zajęć ambulatoryjnych w poradniach.

Rozwiązanie to sprawdzi się dla chorych, którzy nie chcą korzystać z oferty ośrodków całodobowych, a jednocześnie zależy im na krótszej i bardziej intensywnej terapii niż w poradniach. Terapia wymaga jednak codziennego dojazdu na oddział, dlatego sprawdzi się przede wszystkim dla osób mieszkających w bliskiej okolicy szpitala lub ośrodka, w którym leczenie jest prowadzone.

Całodobowy ośrodek leczenia alkoholizmu

Wszyscy, którzy zastanawiają się, gdzie leczyć alkoholizm, mogą rozważyć turnus w ośrodku oferującym terapię całodobową. Do wyboru pozostają placówki mające podpisane kontrakty z NFZ (wtedy leczenie jest bezpłatne) oraz prywatny ośrodek leczenia alkoholizmu. Turnusy stacjonarne są bardzo intensywne, a Pacjenci przebywają tutaj 24 godziny na dobę. Długość terapii jest uzależniona od indywidualnych potrzeb, ale najczęściej zamknięty odwyk alkoholowy trwa od 4 do nawet 12 tygodni (przeciętnie 6-8 tygodni).

Leczenie alkoholizmu w formie stacjonarnej dobrze sprawdzi się dla osób, które:

• nie mają wystarczająco silnej woli, aby dłużej wytrzymać w trzeźwości,
• mają problem z codziennym dojazdem na oddział dzienny lub do poradni,
• chcą przez pewien czas skupić się wyłącznie na leczeniu uzależnienia,
• chcą oderwać się od codziennego środowiska, które kojarzy im się z piciem (np. zerwać kontakty ze znajomymi „od kieliszka”),
• chcą korzystać z leczenia w komfortowych warunkach (prywatny ośrodek leczenia uzależnień alkoholowych zazwyczaj oferuje wygodne zakwaterowanie i rozbudowaną ofertę rekreacyjną),
• oprócz alkoholizmu borykają się z dodatkowymi powikłaniami zdrowotnymi (w ośrodku zamkniętym mają zapewnioną opiekę lekarską),
• już leczyły się z alkoholizmu (np. w formie terapii ambulatoryjnej) i terapia nie przyniosła rezultatów.

Program odwykowy jest uzależniony od konkretnej placówki (może zostać  ułożony indywidualnie dla Pacjenta), ale najczęściej łączy terapię indywidualną z grupową. Ośrodki (zwłaszcza te prywatne) bardzo rozbudowują zajęcia terapeutyczne, organizują ciekawe warsztaty, spotkania z psychologiem czy osobami aktywnie działającymi w ruchu AA, dbają o wypełnienie czasu wolnego Pacjentów (np. wycieczki, basen, mecze piłki nożnej itp.). To pozwala skupić się na innej aktywności i mniej myśleć o głodzie alkoholowym. Przebywanie na co dzień z innymi uzależnionymi pozwala dostrzec, że nałóg nie jest wyłącznie naszym problemem i nie wynika z braku silnej woli. Chorzy często uczą się tutaj budować zdrowe i wartościowe relacje międzyludzkie (np. w miejsce tych opartych na wspólnym piciu), wzajemnie się wspierają.

Stacjonarne (całodobowe) leczenie uzależnień ma szereg zalet:

• pozwala unikać spotkań towarzyskich związanych z alkoholem (w ośrodku odwykowym pokusa picia jest mniejsza),
• zapewnia Pacjentowi całodobową opiekę (medyczną, psychologiczną, terapeutyczną),
• pozwala skupić się wyłącznie na leczeniu z nałogu,
• w momentach zwątpienia Pacjent może skorzystać z pomocy doświadczonego terapeuty,
• uzależniony bierze udział w warsztatach i zajęciach, które pomagają łagodzić stres, relaksować się i nie myśleć o alkoholu,
• Pacjent nie czuje się oceniany czy krytykowany (na co dzień przebywa z osobami o takich samych problemach, dlatego czuje się rozumiany i wspierany).

Gdzie na leczenie alkoholizmu?

Gdzie na leczenia alkoholizmu skierować chorego? Poszczególne placówki prowadzą terapię, która różni się rodzajem, intensywnością i częstotliwością oddziaływań leczniczych. Miejsce leczenia warto dopasować przede wszystkim do stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych predyspozycji i sytuacji Pacjenta.

Całodobowy odwyk stacjonarny wymaga wyłączenia się z normalnego życia na okres około 4-8 tygodni (szpital lub ośrodek leczenia uzależnień alkoholowych wydaje zwolnienie L4 usprawiedliwiające nieobecność w pracy). W zamian terapia jest tutaj bardzo intensywna, Pacjenci mają całodobową opiekę specjalistów, a w chwilach zwątpienia zawsze znajdą fachową pomoc.

Gdy zdecydujemy się na terapię ambulatoryjną w miejscu zamieszkania, możemy normalnie wykonywać codzienne zajęcia zawodowe i wypełniać obowiązki rodzinne (spotkania terapeutyczne mogą odbywać się np. popołudniami lub wieczorami).

Organizacje i grupy wsparcia dla osób uzależnionych

Lecznictwo odwykowe to nie jedyna forma pomocy dla osób uzależnionych. Jak uzyskać wstępną pomoc, która przekona do późniejszej terapii? Gdzie leczyć alkoholika, który przeszedł już odwyk i podstawową terapię?

Uzależnieni i ich rodziny mogą skorzystać z bogatej oferty organizacji i grup wspierających leczenie z alkoholizmu:

Punkty konsultacyjne

Samorządy gminne, różne organizacje pozarządowe (np. stowarzyszenia abstynenckie), kościoły oraz związki wyznaniowe tworzą specjalne punkty konsultacyjne dla osób uzależnionych (w Polsce działa ponad 2 000 takich punktów). Można tutaj liczyć na profesjonalne wsparcie i pokierowanie do instytucji zapewniających pomoc (np. Gminnych Komisji ds. rozwiązywania problemów alkoholowych czy placówek leczenia uzależnień).

Telefony zaufania

Telefony zaufania są tworzone, aby zapewniać anonimową pomoc osobom, które znalazły się w stanie kryzysu psychicznego. Lokalne samorządy i ośrodki pomocy społecznej często tworzą w danym regionie telefon zaufania specjalnie dla osób z uzależnieniem alkoholowym oraz dla ich rodzin. Można tutaj uzyskać np. informacje na temat procedury uzyskania przymusowego skierowania na odwyk alkoholowy.

Kluby i stowarzyszenia abstynenckie

Kluby i stowarzyszenia abstynenckie zapewniają ogromne wsparcie trzeźwiejącym alkoholikom i ich bliskim. Wiele z nich prowadzi telefony zaufania, punkty konsultacyjne oraz grupy wsparcia. Często są tutaj zatrudniani specjaliści (terapeuci, psychologowie), którzy prowadzą warsztaty i treningi dla osób uzależnionych. Podczas zajęć można nie tylko uzyskać wsparcie potrzebne do utrzymania trzeźwości, ale także brać udział w ciekawych zajęciach, spędzać czas z osobami, które również walczą z problemem alkoholowym, wspólnie świętować zwycięstwa. Takie miejsca stanowią bardzo dużą pomoc po zakończeniu terapii (zarówno wstępnej, jak i utrwalającej).

Wspólnota Anonimowych Alkoholików

Wspólnota Anonimowych Alkoholików (AA) to najbardziej rozpowszechnionych w Polsce ruch samopomocy dla osób z uzależnieniem od alkoholu. W ramach wspólnoty działa ponad 2 000 grup na terenie całego kraju. W spotkaniach może udział każdy, kto tego potrzebuje (bez żadnej rejestracji). Uczestnicy spotkań grupowych dzielą się doświadczeniami w walce z uzależnieniem i utrzymaniem abstynencji, wspólnie rozwiązują problemy. Mitingi nie są prowadzone przez specjalistów, ale uczestników wybranych przez członków grupy.