Kiedy leczyć alkoholizm?

Alkoholizm podobnie, jak każdy inny nałóg najczęściej rozpoczyna się niewinnie. Lampka wina do kolacji, ulubione piwo po ciężkim dniu, kolejny drink zamówiony w czasie wypadu z przyjaciółmi do klubu… Alkohol towarzyszy podczas rodzinnych przyjęć, firmowych imprez, służbowych lub prywatnych wyjść do restauracji i wielu innych okazji.

Nic więc dziwnego, że granica pomiędzy okazjonalnym sięganiem po napoje wysokoprocentowe, a uzależnieniem jest bardzo krucha. O alkoholizmie mówi się, gdy dana osoba nie potrafi normalnie funkcjonować bez sięgnięcia po alkohol, czuje wewnętrzny przymus, którego nie jest w stanie pokonać. Większość alkoholików jednak nie przyznaje się do problemu. Kiedy więc zdecydować się na leczenie alkoholizmu?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest alkoholizm?
• Jakie są objawy alkoholizmu?
• Czy to już alkoholizm? Jakie są sygnały ostrzegawcze?
• Kiedy leczyć alkoholizm?

Czym jest alkoholizm?

Według WHO, alkoholizm to postępująca choroba, która spowalnia funkcjonowanie układu nerwowego człowieka, daje szereg nieprzyjemnych objawów fizycznych i psychicznych, wywołuje negatywne skutki psychologiczne, społeczne oraz ekonomiczne. Nieleczona choroba alkoholowa może doprowadzić do śmierci chorego, dlatego tak ważne jest zdiagnozowanie problemu i terapia. Alkoholik nie jest w stanie samodzielnie pokonać choroby – niezbędne jest profesjonalne leczenie z alkoholizmu prowadzone przez zespół fachowców. Leczenie może odbywać się w warunkach ambulatoryjnych, na oddziale szpitalnym lub w zamkniętym ośrodku leczenia uzależnień.

Jakie są objawy alkoholizmu?

O alkoholizmie mówi się, gdy u chorego występuje więcej niż jeden z podstawowych objawów.

Należą do nich:

• Pojawienie się głodu alkoholowego – bardzo silne pragnienie, aby sięgnąć po alkohol. Wewnętrzny przymus jest tak duży, że chory nie jest w stanie go opanować, a brak powoduje fizyczne i psychiczne cierpienie.
• „Klinowanie” – radzenie sobie z nieprzyjemnymi objawami picia (kacem) za pomocą sięgania po kolejne dawki alkoholu,
• Zespół abstynencyjny – szereg symptomów, które pojawiają się, gdy chory próbuje odstawić picie (m. in. wahania ciśnienia tętniczego, silne zaburzenia rytmu serca, drżenie rąk i nóg lub całego ciała, nudności i wymioty, poty, stany lękowe, nadwrażliwość na dźwięki oraz silne uczucie wewnętrznego napięcia). W zespole abstynencyjnym powikłanym często występują napady drgawek oraz halucynacje.
• Brak kontroli nad piciem – chory nie jest w stanie samodzielnie ocenić, kiedy powinien powstrzymać się od spożywania alkoholu.
• Wyższa tolerancja na alkohol – wraz z postępowaniem choroby, alkoholik musi sięgać po coraz większe dawki, aby wywołać efekt podobny do wcześniejszego.
• Picie mimo świadomości negatywnych skutków takiego zachowania – alkoholik wie, że picie wyrządza szkody w jego organizmie i niszczy mu życie, ale nie jest w stanie zmienić swoich nawyków.
• Skoncentrowanie życia wokół alkoholu – osoba uzależniona od alkoholu zaniedbuje inne sfery życia (dom i rodzinę, pracę, rozwój osobisty, relacje z przyjaciółmi), ponieważ całą energię wkłada w zdobywanie i spożywanie alkoholu.

Czy to już alkoholizm? Jakie są sygnały ostrzegawcze?

Problem z alkoholem zwykle zaczyna się niewinnie. Wieczorne drinki, kolejne piwa wypite po pracy czy zakrapiane weekendy z przyjaciółmi mogą okazać się pierwszym krokiem, który doprowadzi do bardzo poważnych konsekwencji. Wyniki badania przygotowanego na zlecenie OECD podały, że statyczny Polak wypija aż 10,3 litra czystego alkoholu rocznie.

Utrwalone stereotypy alkoholika jako kogoś, kto nie dba o inne sfery życia, skupia się wyłącznie na piciu i daleko odbiega od wzorca przeciętnego obywatela sprawiają, że wielu ludzi nie jest w stanie dostrzec problemu. Uważają, że nie przekroczyli jeszcze granicy bezpieczeństwa, ponieważ pracują, mają dom, rodzinę i w jakiś sposób funkcjonują w społeczeństwie. Warto jednak wiedzieć, że nałóg pojawia się już wtedy, gdy alkohol stanowi dla kogoś swoiste „lekarstwo” pomagające pokonać negatywne emocje (smutek, lęk, nieśmiałość stres, przemęczenie itp.) i jest sposobem na poradzenie sobie z trudnościami pojawiającymi się w życiu. Substancje zawarte w alkoholu dają wtedy poczucie odprężenia, pozwalają zapomnieć o kłopotach i „zresetować się”. Terapeuci są zgodni, że osoby, które właśnie w ten sposób postrzegają i traktują picie alkoholu, znajdują się w grupie wysokiego ryzyka uzależnieniem.

Alkoholicy najczęściej sami nie dostrzegają problemu lub robią wszystko, aby racjonalnie wytłumaczyć swoje zachowanie. Moment, w którym pojawia się choroba, a osoba uzależniona traci panowanie nad swoim życiem, łatwo jest przegapić.  Bardzo ważne jest wtedy, aby najbliżsi (np. partner czy rodzina) dostrzegli problem i podpowiedzieli terapię. Leczenie alkoholizmu jest bardzo złożonym procesem, a szanse na sukces terapii znacznie rosną, gdy zostanie ona podjęta już w początkowej fazie nałogu. Gdy podejrzewamy, że ktoś z naszych najbliższych może tracić kontrolę nad swoim piciem, warto skontaktować się ze specjalistą, który zdiagnozuje problem. Ośrodek leczenie alkoholizmu często zapewnia nie tylko turnusy stacjonarne, ale także konsultacje, które są bardzo pomocne w diagnozie problemu, jego nasilenia i dobraniu rozwiązań (psychoterapia, odwyk, pobyt w ośrodku zamkniętym).

Do symptomów ostrzegawczych mogących świadczyć o uzależnieniu od alkoholu należą:

• codzienne sięganie po alkohol,
• coraz większa tolerancja na alkohol (alkoholik jednorazowo może wypić np. 5 dużych piw, ćwierć litra wódki czy litr wina),
• rozpoczynanie dnia od alkoholu,
• częste umawianie się ze znajomymi na spotkania i imprezy, którym towarzyszy alkohol (tzw. szukanie okazji do picia),
• łagodzenie alkoholem nieprzyjemnych objawów kaca (tzw. klinowanie),
• prowadzenie samochodu po spożyciu alkoholu,
• traktowanie wysokoprocentowych trunków jako sposobu na zwiększenie pewności siebie i pozbycie się kompleksów,
• picie w sytuacjach stresowych,
• sięganie po alkohol w pojedynkę (picie w samotności, ukrywanie tego przed rodziną),
• picie aż do luk w pamięci (tzw. „urywanie się filmu”).

Gdy w ciągu ostatniego pół roku, u określonej osoby, występują co najmniej 2 z powyższych objawów, oznacza to, że ma ona problem z alkoholem i powinna zasięgnąć porady specjalisty. Warto pamiętać, że alkoholizm wcale nie musi oznaczać przymusu codziennego picia. Wielu chorych (nawet tych znajdujących się w zaawansowanym stadium choroby alkoholowej) pije ciągami, które mogą trwać kilka dni czy kilka tygodni. Po takim ciągu zwykle następuje przerwa.

Kiedy leczyć alkoholizm?

Alkoholizm jest postępującą chorobą, która z czasem wywołuje coraz poważniejsze skutki fizyczne, psychiczne i emocjonalne, niszczy relacje rodzinne, zawodowe oraz społeczne. Zastanawiasz się, kiedy leczyć alkoholizm? Im wcześniej alkoholik lub jego bliscy dostrzegą problem i zwrócą się o profesjonalną pomoc, tym większe szanse na pokonanie zgubnego nałogu.

Alkoholizm dzieli się na 4 podstawowe fazy:

• wstępną – faza prealkoholowa. Uzależniony sięga po alkohol od czasu do czasu, wyraźnie dostrzega, że poprawia on jego samopoczucie i traktuje jako sposób na radzenie sobie z życiowymi problemami,
• ostrzegawczą – na tym etapie następuje coraz częstsze picie i sięganie po większe dawki (zwiększa się tolerancja organizmu na alkohol), pojawia się tzw. efekt „urwanego filmu”,
• krytyczną – alkohol zaczyna przejmować kontrolę nad życiem chorego, koncentruje on całą swoją energię na jego zdobywaniu i piciu, zaniedbuje wszystkie inne sfery swojego życia,
• przewlekłą – następują długie ciągi alkoholowe, uzależniony pije coraz więcej (mimo wyraźnych problemów ze zdrowiem).

 Największe szanse na sukces mają osoby, które dostrzegą swój problem z alkoholem już w fazie wstępnej. Na tym etapie nie jest jeszcze konieczne leczenie z alkoholizmu w postaci hospitalizacji czy turnusu w ośrodku zamkniętym. Przydatna będzie jednak wizyta u terapeuty, który zdiagnozuje faktyczny problem i jego nasilenie, a następnie dobierze rozwiązanie. U osób w fazie prealkoholowej pomocna jest psychoterapia. Podczas spotkań z psychologiem czy terapeutą uczą się one rozpoznawać swoje stany emocjonalne i radzić z nimi. Specjaliści pomagają Pacjentom odnaleźć wzorce zachowań, które pomogą rozładować stres (np. uprawianie sportu, powrót do hobby z dzieciństwa lub odnalezienie nowych zainteresowań), wspólnie pracują nad budową samooceny i pewności siebie. Dzięki temu osoba mająca problem z alkoholem znajduje zdrowy zamiennik, który pomaga jej radzić sobie z trudnościami. Psychoterapia dobrze sprawdza się również u uzależnionych znajdujących się w II fazie (ostrzegawczej).

Fazie krytycznej towarzyszy szereg poważnych objawów, a sama psychoterapia rzadko pomoże wtedy pokonać problem. Nawet silnie zmotywowani chorzy mają problem z objawami głodu alkoholowego oraz zespołu abstynencyjnego, które pojawiają się po zaprzestaniu picia. Niezbędne jest wtedy leczenie z alkoholizmu pod kierunkiem specjalisty. Można wybrać hospitalizację na szpitalnym oddziale zamkniętym (specjalizującym się w leczeniu odwykowym) lub terapię oferowaną przez prywatny ośrodek leczenia alkoholizmu.

Jeżeli chodzi o alkoholizm terapia rozpoczynana jest od detoksu. Jego celem jest odtrucie organizmu. Pomoc farmakologiczna ułatwia przetrwanie najcięższego etapu i złagodzenie fizycznych oraz psychicznych objawów zespołu abstynencyjnego. Po odtruciu alkoholowym, dobiera się indywidualny program terapii. Ośrodek leczenia uzależnień alkoholowych organizuje turnusy zamknięte, gdzie chorzy w bezpiecznych warunkach i pod opieką specjalistów (lekarzy, terapeutów, psychologów) mogą nie tylko odstawić alkohol, ale i uczą się radzenia sobie bez niego w codziennych sytuacjach oraz pokonywania kryzysów.

Faza krytyczna stanowi ostatni dzwonek na podjęcie leczenia z alkoholizmu. Jego brak będzie prowadzić do kolejnych wyniszczeń organizmu, a skutkiem bardzo często są poważne choroby mogące prowadzić nawet do śmierci.